Najwcześniejsze ślady osadnictwa ludzkiego w Chinach znajdują się w dolinach rzek Huang-ho (Żółtej) i Chang Jiang (Długiej) (także Jangtse, Jangtse kiang). Przyjmuje się, że w IV tysiącleciu, dzięki zastosowaniu przez rolnicze wspólnoty rodzinne nawadniania pól i zintensyfikowaniu w ten sposób produkcji ryżu, nastąpił znaczny wzrost liczby ludności. Według legendy, pierwsze państwo i dynastia założone zostały przez Wielkiego Ju, panującego w około 2205 p.n.e.-2198 p.n.e.
Pierwsza historycznie znana dynastia Szang (Shang), panowała od ok. 1760 p.n.e. Chiny stanowiły wtedy konglomerację plemion o ustroju niewolnictwa. Rozkwit państwa przypadł na XIII wiek p.n.e., budowano wtedy liczne miasta, rozpowszechniło się stosowanie miedzi, powstało pierwsze pismo piktograficzne. Około 600 p.n.e. zostało w Chinach wprowadzone do użytku żelazo, którego zastosowanie do wyrobu narzędzi rolniczych pozwoliło na dalsze rozwinięcie produkcji żywności.
Do 256 p.n.e. Chinami rządzili królowie dwu dynastii Szang i Czou (Zhou), przy czym od 770 p.n.e. faktyczną władzę, w podzielonym na lenna państwie, sprawowali wodzowie feudalni, zwani hegemonami. W czasach tych, obejmujących tzw. Epokę Wiosen i Jesieni oraz Epokę Walczących Królestw, trwały nieustanne waśnie i wojny domowe. Mimo to nadal rozwijały się gospodarka rolna oraz miasta, jako ośrodki władzy administracyjnej, handlu i rzemiosła.
Jakby w kontraście i sprzeciwie do istniejących nietolerancyjnych stosunków społecznych, często cechujących się przemocą i okrucieństwem, na początku V wiek p.n.e. powstała nauka filozoficzna, zwana od imienia twórcy, konfucjanizmem, która głosiła humanitaryzm, poszanowanie tradycji i hierarchii w społeczeństwie, sprawiedliwość społeczną, idee zjednoczenia państwa. Głosiła też, że człowiek jest z natury dobry i że społeczeństwo powinno być rządzone przez mędrców. Była to nauka przede wszystkim o sposobie sprawowania władzy oraz ustalająca normy etyczno-moralne, jakie powinny obowiązywać w życiu społecznym.
Przez prawie trzy stulecia konfucjanizm nie zyskał jednakże szerszego uznania, a nawet był okresowo ostro potępiany (palenie ksiąg konfucjańskich w czasie dynastii Qin). Dopiero za dynastii Han, to jest od 206 p.n.e. stał się on doktryną filozoficzną i religią państwową Chin feudalnych, a do dziś stanowi ważny element chińskiej kultury duchowej.
|
